III.
Lễ Hội Tưởng-Niệm

Sự Thờ-Phụng Anh-Hùng Dân-Tộc

      Lễ Giỗ Vùng Vương, Quốc-Tổ : Đó là Lễ-Hội Đền Hùng ngày 10 Tháng 03 A.L. ở xả Hy-Cương, huyện Lâm-Thao, tỉnh Phú-Thọ.

      Lễ Giỗ Hai Bà Trưng : Đó là Lễ Hội được tổ-chức hàng năm theo nghi-thức quốc-gia và truyền-thống địa-phương tưởng-niệm cuộc khởi nghĩa đầu tiên ở đất Mê-Linh của nhân dân Âu Lạc toàn diện chống lại thế-lực phong-kiến Triều Nhà HÁN phương Bắc ở đầu Công-Nguyên do Hai Bà Trưng (Trưng Trắc và Trưng Nhị) thống-lĩnh vào mùa xuân năm Canh-Tý (40 CN).

      Hai Bà TRƯNG đã lập nên một Quốc-Gia vương-triều độc-lập, thống-nhất và tự-chủ thời-kỳ ấy, chấm dứt giai-đoạn xâm-chiếm thống-trị bởi nước Trung-Hoa phong-kiến phương Bắc lần thứ nhất, dài tới 246 năm (từ 207 TCN đến 39 CN).

      Những nơi Hai Bà TRƯNG đã đi qua, những đồn-lũy và chiến-trận do Hai Bà TRƯNG cùng các vị tướng-lĩnh lập nên cũng theo đó mà trở thành nơi Đền Miếu thiêng-liêng thờ cúng khói hương không dứt. Nay là các di-tích lịch-sử và văn hóa trên địa bàn Vĩnh-Phúc.

      Hàng năm, khu di tích Đền thờ Hai Bà TRƯNG đều mở Lễ Hội từ ngày 4-10 tháng Giêng (ngày mùng 6 là Chính-Hội), Lễ Hội được tổ chức theo nghi-thức cấp quốc-gia và truyền-thống địa-phương gồm có : Dâng hương, hội-họp Kỷ niệm ngày Hai Bà TRƯNG tế Cờ khởi nghĩa và tế Lễ theo nghi-thức cổ-truyền cùng các hoạt-động văn-hóa, văn-nghệ, vui chơi giải-trí, thể-dục thể-thao. Toàn nước có những 103 nơi thờ Hai Bà TRƯNG cùng các Tướng-Lĩnh ở 9 Tỉnh và Thành-Phố. Riêng Huyện Mê-Linh có 25 di-tích Đền Thờ ở 13 Xả.

      Lễ Giỗ Danh-Tướng Lý-Thường-Kiệt (1019-1105), người chiến-thắng quân nhà Tống và bình-phục Chiêm-Thành : Cuộc đời và chiến-công của danh-tướng Lý-Thường-Kiệt đã được ghi vào sử-sách ; tại rất nhiều nơi dân-chúng xây Đền thờ-phượng Ngài.

       Lễ-Hội Hà-Nội :
              Tại Đền Cơ-Xá : Đây là nơi ủy-ban thành-phố đã quyết-định khởi-công trùng-tu để thờ-phượng danh-tướng Lý Thường Kiệt, vào dịp Liên-Hoan 996 ans cố-đô Thăng-Long. Đền này nắm từ đầu đường Nguyễn-Huy-Tự (phường Bạch Ðằng, quận Hai Bà Trưng). Cứ đến ngày 21 tháng 02 A.L., có rất đông người từ nhiều vùng đến đây dâng hương tưởng-niệm vị danh-tướng Triều nhà LÝ, anh-hùng dân-tộc.
              Tại Hà-Nội, danh-tướng Lý Thường Kiệt thọ-hưởng sự cúng-bái của dân-chúnh tại Đình Nam-Ðồng (quận Ðống-Ða), tại Đình Thiên-Tiên (phố Hàng Bông) và tại Đình Bắc-Biên (quận Long Biên).
              Tại làng Bắc-Biên (xả Ngọc-Thụy, huyện Gia Lâm - tỉnh Hà Nội), Lễ-Hội được diễn ra ngày 6 tháng 03 A.L. để tưởng nhớ công-ơn của danh tướng Lý Thường Kiệt, người đã có công lãnh đạo nhân dân ta đánh tan quân TỐNG xâm lược. Hội làng Bắc Biên còn thể-hiện sự giao-lưu với các làng kế bên có đến thờ Lý Thường Kiệt.

       Lễ-Hội Bắc Ninh :
              Tại Đền Nghè-Bươu : Đền này nằm hướng Tây-Bắc làng Lộ-Bao, xả Nội-Duệ, huyện Tiên-Du. Đó là ngôi Đền cổ kính thâm nghiêm dưới những tán cây cổ thụ, là di tích độc đáo của đất Bắc Ninh từ cổ xưa thờ-phụng Thái úy Lý Thường Kiệt người có nhiều công lao với dân với nước. Theo truyền-thuyết địa-phương, thì Nghè-Bươu xưa vốn là nơi đóng hành-dinh của Lý Thường Kiệt khi tiến quân lập phòng-tuyến sông Như-Nguyệt để đánh TỐNG. Và từ xưa đến nay, nhân dân Lộ-Bao tôn thờ Lý Thường Kiệt làm Thành-Hoàng của làng.

       Lễ-Hội Hà-Nam :
              Tại Đền làng Quyển-Sơn : Hôi làng Quyển-Sơn (ngày 15/3 âm-lịch) được diễn ra mỗi năm, vào ngày 15 tháng 3 Âm-Lịch tại "Đền Trúc", thuộc xả Thi Sơn, huyện Kim Bảng, trong phố Hà Nam. Một Lễ Hội lớn - gọi là Đại Lễ - được tại đấy mỗi 5 năm, hội-tụ những yếu-tố dân-gian quý-hiếm từ dưới nước cho đến trên núi. .
              Đó là một Lễ hội đầy màu sắc với những di-tĩch lịch-sử oai-hùng Triều Nhà LÝ như tập Thủy-Trận, múa Tứ-Linh, Hát Dặm, vân vân.
    

                     Điệu hát "Hát Dặm" của dân xả Thi-Sơn được nổi tiếng khắp cả nước.

      Lễ Giỗ Danh-Tướng Trần Hưng Đạo (1228-1300) : Đó là Lễ-Hội Kiếp-Bạc được tổ-chức hàng năm vào mùa thu ngày 18/8 Âm-Lịch tại Đền Kiếp-Bạc, xả Hưng Đạo, huyện Chí Linh, nơi thờ Đại-Vương Hưng-Đạo Trần-Quốc-Tuấn, vị Danh-Tướng đã chiến-thắn quân Nguyên-Mông.

Vạn Kiếp núi lồng hình kiếm dựng
Lục Đầu vang dội tiếng quân reo

       Thật ra, Đại-Vương Hưng Đạo Trần Quốc Tuấn mất tại bản-doanh ngày 20 tháng 08 Âm-Lịch năm Tý (5/09/1300 D.L.).

      Lễ Giỗ Bình-Định Vương LÊ-Lợi (1428-1433) : Cứ đến ngày 22 tháng 08 âm lịch hàng năm, người dân địa phương và du khách khắp mọi miền Tổ quốc lại đổ về khu Di tích lịch sử Lam Kinh (huyện Thọ-Xuân, tỉnh Thanh-Hóa) để trảy hội. Trong tiềm-thức mỗi người đã in sâu câu ca “21 Lê Lai, 22 Lê Lợi” để tưởng nhớ công lao to lớn của các vị anh hùng dân tộc này, người khởi xướng khởi nghĩa Lam Sơn chiến thắng quân Minh trở thành vị Hoàng đế đầu tiên của triều NhàHậu LÊ, lâu dài nhất trong lịch sử Việt Nam (tính cả Lê sơ và Lê Trung hưng).

      Lễ Giỗ Hoàng-Đế Quang-Trung Nguyễn-Huệ (1753-1792) : Đó là Lễ-Hội Tây-Sơn được tổ-chức hai năm một lần, từ ngày 1 đến ngày 3 Tháng 08 D.L. ở huyện Tây-Sơn, tỉnh Bình-Định để tưởng-niệm vị anh-hùng dân-tộc đã thống-nhất đất nước và oanh-liệt chiến-thắng quân Mãn-Thanh vào năm Kỷ-Dậu (1789), qua các trận lừng danh Ngọc-Hồi, Đống-Đa...