II.
BINH-KHÍ CỔ-TRUYỀN
3 - Binh-Khí Cán Dài
SIÊU ĐAO
超刀
« Siêu-Đao - 超 刀 » được mệnh-danh là « Bá Binh Chi Súy - 百 兵 之 帥 » vì được so-sánh với vị Nguyên-Soái giữa ba quân ngoài trận-mạc.
Hiện nay vẫn còn có người Việt nhầm lẫn gọi « Siêu-Ðao » (超 刀) là Ðại-Ðao (大 刀) theo lối các Trường-Phái Võ-Thuật Trung-Hoa thường gọi.
« Siêu-Đao » là loại Đao có ngạnh trên sống Đao và được tra cán dài từ 1m trở lên để sử-dụng bằng hai tay, gồm có định-thủ dài 20cm ngay sau chắn hộ-thủ và thuộc về môn binh-khí chuyên dùng để đánh trên ngựa ; còn « Đại-Đao » là loại Đao bản rộng không có ngạnh - gọi là "Mã-Tấu", hay là "Trảm-Mã Đao" - thuộc về loại « Trường Đao », thường được dùng đánh trên bộ và cán ngắn hơn cán của loại « Siêu-Đao ». (Xin xem bài (Khảo Luận về Đại-Đao).
Khi « Siêu-Đao » không có chắn hộ-thủ mà có đầu rồng ngậm lưỡi Siêu-Ðao thì gọi là « Long Ðao » ( 龍 刀).
Thật ra thì « Long Ðao » ( 龍 刀) xuất-hiện trước « Siêu-Ðao » (超 刀) rất lâu vào Thời Đồ Đồng với mũi vếch lên cong tròn cuộn về phía sau.
« Long-Đao của Đại-Việt » thiết-kế với Đầu Rồng-Con,
gọi là Nhai-Xải 捱 眥 (Con thứ bãy của Rồng)
hàm ngắn mũi to của loài Sư-Tử ngậm Lưỡi Đao chế-tác theo kiểu-mẫu « Cổ Long-Đao »
và Móc-Ngạnh nằm xa phía đằng Mũi Đao
- Đại-Việt - Thế-Kỷ 19 -
(Tín-dụng Ảnh : Alain Trương)
Môn-Sinh học-Viện Võ-Trận Đại-Việt Bình-Định Sa-Long-Cương đang sử-dụng « Cổ-Siêu-Đao »,
chế-tác theo kiểu-mẫu « Cổ Long-Đao », được phục-dựng bằng thép để luyện-tập trên chiến-mã.
« Long-Đao » của Vua Mạc-Đăng-Dung (1483-1541), dài 2,55 m |
Lễ Cung-Nghinh « Long-Đao » của Vua Mạc-Đăng-Dung.
|
« Long-Đao » của Vua Mạc-Đăng-Dung (1483-1541), dài 2,55 m |
« Long-Đao » của Vua Mạc-Đăng-Dung
|
« Long-Đao » của Vua Mạc-Đăng-Dung (1483-1541) Triều Nhà MẠC, cân nặng khoảng 30 kg
( vẫn còn cân nặng 25,6 kg sau khi bị han-rỉ và hư-hao dưới lòng đất gần cả một thế-kỉ )
- Khu Tưởng-Niệm Vương-Triều Nhà Mạc -
Thôn Cổ-Trai, xã Ngũ-Đoan, huyện Kiến-Thụy, Thành-phố. Hải-Phòng, Việt-Nam.
( Tín-dụng Ảnh : VS Nguyễn Phi Long - BĐ SLC VN )
Đao-Bính và Đốc Chuôi « Long-Đao » của Vua Mạc-Đăng-Dung (1483-1541) Triều Nhà MẠC
- Khu Tưởng-Niệm Vương-Triều Nhà Mạc -
Thôn Cổ-Trai, xã Ngũ-Đoan, huyện Kiến-Thụy, Thành-phố. Hải-Phòng, Việt-Nam.
( Tín-dụng Ảnh : VS Nguyễn Phi Long - BĐ SLC VN )
« Long-Đao đặc-trưng của Đại-Việt » thiết-kế với Đầu Rồng-Con,
gọi là Nhai-Xải 捱 眥 (Con thứ bãy của Rồng).
(Bị bán ra hải-ngoại dưới tên gọi sai-lầm là "của Trung-Hoa hay Thái-Lan")
- Thời Triều Nhà LÊ-TRỊNH (1545-1787) -
(Tín-dụng Ảnh : ashokaarts.com)
« Long-Đao của Trung-Hoa » thiết-kế với Đầu Rồng hàm dài của loài Cá-Sấu (Giao-Long)
ngậm Lưỡi Bản Rộng
và Móc-Ngạnh nằm gần phía đằng Mũi Đao.
- Trung-Hoa - Thế-Kỷ 19 -
(Tín-dụng Ảnh : ashokaarts.com)
Dưới thời Nhà MINH (1368 - 1644), « Siêu-Đao » được khắc chạm hình Rồng nằm trên bản lưỡi nên vẫn từng được gọi là « Thanh Long Yển Nguyệt Ðao » (青 龍 偃 月 刀), thường gọi tắt là « Thanh-Long-Ðao » (青 龍 刀), hoặc được gọi là « Quan-Ðao » ( 關 刀), tức là cây «Thanh-Long Ðao » của Ðức Quan-Vũ ( Kuan-Yu - 關 羽 ) thời Tam-Quốc Chiến (220-280 sau CN).
Vì Quan-Ngài thường thích đọc "sách Xuân-Thu" của Ðức Khổng-Phu-Tử, nên cây «Thanh-Long Ðao» còn được người Trung-Hoa gọi là « Xuân-Thu Ðại-Ðao » (春 秋 大 刀).
Dưới thời Nhà THANH (1644 - 1912), thì « Siêu-Đao » cũng được phối-hợp với « Long-Đao ».
Một điển-hình là cây « Siêu-Đao » của Tướng Ngô Tam Quế 吳三桂 (1612~1678) dưới triều Nhà THANH hiện được trưng-bày tại Viện Bảo-Tàng thành-phố Côn-Minh, tỉnh Vân-Nam, Trung-Quốc :
« Siêu-Đao phối-hợp Long-Đao » của Tướng Ngô Tam Quế 吳三桂 (1612~1678) thời Triều THANH,
cân nặng khoảng 20 kg ( Đao-Bính Có Đốc Chuôi nguyên-thủy đã bị thay-thế bởi cây Côn bằng gỗ đơn-giản )
- Viện Bảo-Tàng thành-phố Côn-Minh (Kunming), tỉnh Vân-Nam (Yunnan) - Trung-Quốc.
(Tín-dụng Ảnh : nghiencuulichsu.com)
« Siêu-Đao » phối-hợp « Long-Đao » phục-chế
để luyện-tập tại các Võ-Đường.
(Tín-dụng Ảnh : WLE)
Bàn-luận về Siêu-Đao, phải nói đến những danh-tướng Đại-Việt uyên-thâm về Siêu-pháp, trong đó có Đại-Tướng Lý-Thướng-Kiệt dưới triều Nhà LÝ (1010-1225), Đại-Tướng Phạm-Ngũ-Lão thời Nhà TRẦN (1225-1400).
Chúng ta cũng phải nhắc đến thanh Siêu-Đao của Hùng-Tướng Lê-Đại-Cang dưới triều Tây-Sơn (1788-1802), người đã dẹp yên giặc Miên bình-định Trấn Tây-Thành và nhất là phải nói đến Ba Long-Đao nổi tiếng thời Nhà Tây-Sơn (1788-1802), đó là :
1 - « Ô-Long-Ðao » của Hoàng-Đế Quang-Trung Nguyễn-Huệ ;
2 - « Huỳnh-Long-Ðao » của danh-tướng Trần-Quang-Diệu ;
3 - « Xích-Long-Ðao » của danh-tướng Lê-Sĩ-Hoàng.
(Còn tiếp...)
Ban Võ-Sư TRỊNH Quang Thắng |